มุกดาหารจัดพิธีเฉลิมฉลอง “พระงา” กลับสู่มาติภูมิ
เมื่อวันที่ 18 ตุลาคม 2567 เวลา 16.30 น. นายวรญาณ บุญณราช ผู้ว่าราชการจังหวัดมุกดาหาร มอบหมายให้ว่าที่ร้อยตรีเอกวัฒนา คงคาน้อย นายอำเภอหว้านใหญ่ เป็นประธานในพิธีบวงสรวงและ อัญเชิญ “พระงา” ประดิษฐาน ณ วัดมโนภิรมย์ อำเภอหว้านใหญ่ จังหวัดมุกดาหาร โดยมีนางอัญชลี กัลมาพิจิตร นายกเหล่ากาชาดจังหวัดมุกดาหาร หัวหน้าส่วนราชการ และพี่น้องประชาชนร่วมพิธี โดยมีการตั้งริ้วขบวนแห่ จากหน้าสถานีตำรวจภูธรอำเภอหว้านใหญ่ เคลื่อนไปยังวัดมโนภิรมย์ ท่ามกลางความยินดีของชาวบ้านในพื้นที่ และชาวมุกดาหาร
“ พระงา “ เป็นงาของช้างชื่อ นาเคน ที่เจ้าเมืองเวียงจันทน์ได้พระราชทานให้พ่อคำสิงห์ ซึ่งเป็นผู้ครองเมืองชะโนดในสมัยนั้นได้ใช้เป็นพาหนะ และเมื่อช้างนาเคนล้มลง งาข้างหนึ่งเอาไปทูลเกล้าฯถวาย ถวายพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว( ร.3) ปัจจุบันงาข้างนั้นอยู่ที่พิพิธภัณฑ์สถานแห่งชาติ และอีกข้างหนึ่งอยู่ที่วัดมโนภิรมย์ โดยมีพระอุปัชฌาย์บุ นันทวโร ได้นำงาช้างที่ยังเก็บรักษาไว้ในวัดมโนภิรมย์ แกะเป็นรูปพระลงบนงาได้จำนวน 8องค์ จึงเรียกว่า “พระงา”
ว่าที่ร้อยตรีเอกวัฒนา คงคาน้อย นายอำเภอหว้านใหญ่ กล่าวว่า พระงา เป็นพระประจำวัดมโนภิรมย์ มีอายุกว่า 300 ปี ซึ่งเป็นพระที่แกะสลักลงบนงาช้าง (พระพุทธรูปปางมารวิชัย) 8 องค์ เดิมประดิษฐานอยู่ภายในหอพระของวัดมโนภิรมย์ ซึ่งภายในวิหารของวัดมีพระประธานและพระพุทธรูปเก่าแก่อยู่หลายองค์ ประกอบด้วย พระองค์ตื้อ พระองค์แสน พระพุทธรูปปางห้ามสมุทร และที่ผ่านมาพระงาเคยถูกโจรกรรมไปหลายครั้ง แต่ ได้คืนกลับมาคืนทุกครั้ง
สำหรับครั้งล่าสุดหายไปวันที่ 15 กุมภาพันธ์ 2554 และพบเมื่อวันที่ 15 กุมภาพันธ์ 2567 โดยได้รับแจ้งจากสถานีตำรวจนครบาลบางนา ให้ทางตำรวจ สภ.หว้านใหญ่ ไปรับพระงา ซึ่งมีคนเอามาคืนให้ รวมระยะเวลาที่หายไป 13 ปี ซึ่งการอัญเชิญสำหรับการนำกลับมาครั้งนี้ พ.ต.อ.เจด็จ ปรีพูล ผู้กำกับการสถานีตำรวจภูธรอำเภอหว้านใหญ่ พร้อมด้วยกำนัน ผู้ใหญ่บ้าน ได้เดินทางไปรับจากสถานีตำรวจนครบาลบางนา และได้เก็บรักษาไว้ที่ สภ.หว้านใหญ่
โดยว่าที่ร้อยตรีเอกวัฒนา คงคาน้อย นายอำเภอหว้านใหญ่ ได้นำเรียนผู้ว่าราชการจังหวัดให้ทราบแล้วพร้อมแจ้งให้ชาวบ้านได้ทราบว่า การติดตาม “พระงา”มาได้ในครั้งนี้ใช้เวลานานมาก ในการส่งมอบให้กับทางวัด ได้กำหนดเงื่อนไข ไว้ 3 ข้อ คือ 1 การจัดสถานที่เก็บรักษาที่มีมาตรฐานและปลอดภัย 2 กำหนดรูปแบบการอัญเชิญและจัดพิธีสมโภชให้ประชาชนมีส่วนร่วมสมเป็นสิ่งศักดิ์สิทธิ์ คู่บ้านคู่เมืองโดยจะกำหนดวันตามความเหมาะสม และ 3 ให้มีระเบียบของทางวัด ซึ่งในวันนี้ทางวัดมีความพร้อมจึงได้จัดพิธีสมโภชให้ประชาชนมีส่วนร่วมสมเป็นสิ่งศักดิ์สิทธิ์คู่บ้านคู่เมือง โดยมีพิธีบวงสรวง พิธีเจริญพระพุทธมนต์ และพิธีพุทธาภิเษก พระงา และเหรียญพระงา รุ่นสมปราถนา ซึ่งขณะประกอบพิธีมีฝนตกลงมาอย่างหนัก
สำหรับวัดมโนภิรมย์ ตั้งอยู่ที่ หมู่ 1 บ้านชะโนด ตำบลชะโนด อำเภอหว้านใหญ่ จังหวัดมุกดาหาร สร้างเมื่อ พ.ศ. 2230 โดยท้าวคำสิงห์และญาติพี่น้องรวมทั้งบริวารที่อพยพเคลื่อนย้ายมาจากฝั่งลาว พร้อมกับการตั้งบ้านชะโนด เดิมชื่อวัดใช้ชื่อเดียวกับชื่อหมู่บ้านและชื่อของลำห้วยที่ไหลผ่านพื้นที่ทางทิศเหนือลงสู่แม่น้ำโขงทางทิศตะวันออก แต่ต่อมาเปลี่ยนชื่อเป็นวัดมโนภิรมย์ ส่วนวิหารสร้างขึ้นเมื่อ พ.ศ. 2296 นับเป็นแม่แบบของงานสถาปัตยกรรมและศิลปกรรมท้องถิ่นที่สำคัญสำหรับใช้ในการศึกษาเปรียบเทียบประวัติศาสตร์ศิลปะท้องถิ่นอีสาน โดยกรมศิลปากรได้ประกาศขึ้นทะเบียน”วิหาร” เป็น โบราณสถาน สำหรับอำเภอหว้านใหญ่มีคำขวัญว่า “แดนพระพุทธรูปงาช้าง พระปางไสยาสน์ หาดมโนภิรมย์เพลินตา โสภาแก่งกะเบา”.
