สงสารคนกัมพูชา
นิติการุณย์
มิ่งรุจิราลัย
บ่ายวันพุธที่ 30 มกราคม 2562 มีคนกัมพูชามาทานอาหารในภัตตาคารของผมที่เมืองกุ้ยหลิน
ท่านเล่าว่ากัมพูชาแทบจะกลายเป็นแผ่นดินของคนจีนไปเสียแล้ว
ใครที่ไปเยือนบางส่วนของกรุงพนมเปญ ก็อาจจะแทบไม่เชื่อสายตาว่า ปัจจุบันกรุงพนมเปญเต็มไปด้วยร้านรวงที่มีป้ายภาษาจีน
เมนูร้านอาหารภัตตาคารบางแห่งมีแต่ภาษาจีน โดยที่ไม่มีภาษาอังกฤษ หรือแม้แต่ภาษากัมพูชาเลยแม้แต่ตัวอักษรเดียว
คนจีนที่มีฐานะนิยมไปซื้อห้องชุดในกรุงพนมเปญ ในตัวเมืองเสียมราฐ หรือในตัวเมืองกรุงพระสีหนุ ฯลฯ ซื้อไว้เพื่อใช้เป็นที่พักอาศัยในยามที่ต้องเดินทางไปเจรจาธุรกิจ
เดี๋ยวนี้มีโฆษณาในเมืองจีนถึงการเข้าไปซื้อห้องชุดเพื่อเก็งกำไร มีแม้กระทั่งการจัดทัวร์เพื่อไปสัมมนาโอกาสการลงทุนด้านอสังหาริมทรัพย์ในกัมพูชา
ตอนที่คนจีนเข้าไปในกัมพูชาใหม่ๆ คนกัมพูชาฮาเฮปาร์ตี้เพราะคิดว่านี่คือโอกาสทองของพวกตนที่จะทำมาหากินกับคนจีน หรือจะได้ร่วมทุนกับบริษัทและโรงงานจีน
ทว่า เมื่อเวลาผ่านไปไม่กี่ปี คนกัมพูชาที่เคยเฮฮาปาร์ตี้ก็รู้ว่าพวกตนคิดผิด
เพราะทุนจีนที่มีขนาดใหญ่โตมโหฬารฮุบธุรกิจคนกัมพูชาอย่างที่คนกัมพูชาไม่มีโอกาสเป็นหุ้นส่วนกับผู้ลงทุนชาวจีนอย่างที่ฝันไว้
เศรษฐีกัมพูชาจำนวนไม่น้อยที่ลดสถานะจากแต่เดิมเป็นหุ้นส่วนกลายมาเป็นลูกจ้าง
ความขยันขันแข็งในการงานทำให้คนจีนฮุบธุรกิจของคนกัมพูชาได้อย่างรวดเร็ว คนจีนทำงานได้นานชั่วโมงมากกว่าคนกัมพูชา จึงประสบความสำเร็จได้ไวกว่าและมากกว่า
เดิมคนจีนอาศัยคนกัมพูชาที่มีเส้นสายติดต่อกับเจ้าหน้าที่รัฐเพื่อขอใบอนุญาตประกอบกิจการโน่นนี่นั่น นักธุรกิจชาวจีนมากัมพูชาในระยะแรกต้องพึ่งพาคนกัมพูชา
ทว่า ปัจจุบันไม่ต้องพึ่งพาแล้วครับ เพราะคนจีนรวมกันเป็นชมรม สมาคม การเป็นกลุ่มใหญ่ก็ทำให้มีอำนาจต่อรองสูง คนจีนสามารถติดต่อกับราชการเองได้อย่างมีประสิทธิภาพ
วันเวลาหมุนเวียนเปลี่ยนไปไม่กี่ปี เหตุการณ์กลับตาลปัตร เดี๋ยวนี้คนกัมพูชาอยากได้ใบอนุญาตใด กลับต้องไปขอร้องคนจีนให้ช่วยวิ่งเต้นให้
เดิมข้าราชการกัมพูชาบางคนเรียกเงินใต้โต๊ะคนจีน
ตอนนี้ไม่ค่อยกล้าเรียกแล้วครับ เพราะกลัวเจอตอ
คนจีนไปอยู่ที่ไหนก็จะต้องรวมกลุ่มกันสร้างบารมี ข้าราชการกัมพูชาตัวเล็กกระจิดริด กระจ้อยร่อยที่เรียกรับเงินใต้ะคนจีน มักจะโดนรายงานไปถึงหูผู้บังคับบัญชาและโดนลงโทษ
การประมูลงานการก่อสร้างระดับต่างๆ ในกัมพูชา วันนี้โดนบริษัทของคนจีน หรือบริษัทกัมพูชาร่วมทุนกับจีนกินรวบ บริษัทกัมพูชาจึงเล็กลงและฝ่อจนล้มหายตายจากไปในที่สุด
สมัยก่อนตอนโน้น ย้อนหลังไปสิบกว่าปีที่แล้ว เศรษฐีบริษัทก่อสร้างชาวกัมพูชานั่งรถคันใหญ่ พาแขกต่างประเทศไปทานอาหารตามภัตตาคารหรูหราราคาแพง
วันนี้ หาเศรษฐีกัมพูชามาต้อนรับขับสู้อย่างนั้นได้ยากแล้วครับ เพราะมีรายได้ลดลงจนไม่สามารถรับรองแขกได้หรูหราเหมือนเดิม
ที่ดินของคนกัมพูชาอย่างนายจำเริญ นางจำเรียง นายภิรมย์ และนางชะไรเมา วันนี้ ถูกบริษัทจีน หรือบริษัทร่วมทุนกับจีนกว้านซื้อเพื่อทำเกษตรแปลงใหญ่และโรงงานขนาดต่างๆ
ที่ดินจำนวนไม่น้อยโดนรัฐบาลเวนคืน รัฐไล่คนกัมพูชาเจ้าของเดิมออกไปจนต้องกลายเป็นคนไร้บ้าน
ไปร้องแรกแหกกระเฌอที่ไหนก็ไม่มีหน่วยราชการใดช่วยได้ ใครที่ยังโชคดีก็ได้รับการว่าจ้างให้ทำงานในที่ดินเดิมของตนในสถานะลูกจ้างของบริษัทคนจีน
ลูกหลานคนกัมพูชาจึงมักจะได้ยินเรื่องเล่าจากพ่อแม่ ว่าแผ่นดินตรงโน้นเคยเป็นของพ่อ แผ่นดินตรงนี้เคยเป็นของปู่ ทว่า ตอนนี้เป็นของบริษัทจีนไปเสียแล้ว
หาดทรายในกัมพูชาที่แต่เดิมเคยเป็นสถานที่ที่คนกัมพูชาทุกหมู่เหล่าเข้าไปเดินชมทะเล วันนี้มีโรงแรมของนายทุนคนจีนเข้าไปสร้างอย่างเกือบประชิดติดกับทะเล
ลูกหลานชาวกัมพูชาไปเดินเล่นก็โดนยามของโรงแรมไล่
ฟังลูกค้ากัมพูชาท่านนี้เล่าแล้ว
น้ำตาจะไหลเพราะอดสงสารคนกัมพูชาไม่ได้.
