พะเยา เลี้ยงครั่ง ! อาชีพที่ไม่ควรมองข้ามตลาดต้องการสูงสร้างรายได้ปีละหลายหมื่น
ชาวบ้านในพื้นที่ตำบลบุญเกิด อำเภอดอกคำใต้ จังหวัดพะเยา ทำการเลี้ยงครั่ง เป็นอาชีพเสริมสร้างรายได้ โดยในแต่ละปีจะนำครั่งดังกล่าวเข้าทำการปล่อยเลี้ยงบริเวณต้นจามจุรี หรือต้นฉำฉา และตัวครั่งจะเกาะเป็นก้อนปม บริเวณกิ่งไม้ พอครบ 1 ปี ก็จะทำการเก็บเพื่อออกจำหน่ายสร้างรายได้ ซึ่งอาชีพดังกล่าวนับวันจะเหลือน้อยลงเนื่องจากไม่มีผู้นิยมทำกัน
ชาวบ้านในพื้นที่หมู่ที่ 3 ตำบลบุญเกิด อำเภอดอกคำใต้ จังหวัดพะเยา ต้องเข้าทำการตัดกิ่งต้นจามจุรี หรือต้นฉำฉา ที่มีตัวครั่งเกาะติดเป็นปม ตลอดทั่วกิ่ง หลังเข้าได้ทำการเลี้ยงครั่งดังกล่าวไว้บริเวณต้นจามจุรี และพอครบระยะเวลา 1 ปี ตัวครั่งก็จะทำการเกาะติดเป็นปม ทั่วบริเวณต้นจามจุรีที่เขานำครั่งมาปล่อยไว้ และก็จะทำการเก็บผลผลิตเพื่อนำออกจำหน่าย
โดยนายบุญชม เมืองมา ชาวบ้านหมู่ที่ 3 ตำบลบุญเกิด เล่าว่า ตนเองมีอาชีพเลี้ยงครั่งเป็นรายได้เสริม นับเวลากว่า 20 ปี โดยในช่วงของเดือน พฤศจิกายน- ธันวาคม ก็จะนำพันธ์ครั่งเข้าทำการปล่อยบริเวณต้นจามจุรี หรือฉำฉา เนื่องจากครั่งจะเจริญเติบโตได้ดีจากต้นไม้ชนิดนี้ จากนั้นพอครอบ 1 ปี ก็จะทำการตัดกิ่งไม้ที่มีครั่งอยู่ นำมาเลาะเอาตัวครั่งที่ติดเป็นปมออกมา จำหน่าย โดยในแต่ละปี สามารถสร้างรายได้ให้เป็นอย่างดี รวมแล้วหลายหมื่นบาท โดยเฉลี่ยแล้วสามารถจำหน่ายได้กิโลกรัมละ 35-50 บาท แต่ในปีนี้ผลิตเริ่มมีน้อยลงเนื่องจากไม่ค่อยมีผู้นิยมทำการเลี้ยงครั่งดังกล่าว
สำหรับครั่งดังกล่าวนั้นจะนำไปใช้ประโยชน์ สีแดงจากครั่ง ดังนี้ ใช้เป็นยาสมุนไพร รักษาโรคโลหิตจาง ใช้เป็นสีย้อมผ้าขนสัตว์ ผ้าไหม หนังฟอก ใช้ทำสีแต่งอาหาร เช่น ขนม ผลไม้ ไม่มีพิษภัย ใช้ทำสีเครื่องสำอางเสริมสวย สำหรับ เนื้อครั่ง มีประโยชน์ ดังนี้ ใช้ตบแต่งผิวหน้าวัตถุที่ทำด้วยไม้ เช่น เครื่องกลึง การช่างฝีมือเกี่ยวกับไม้ เนื้อครั่งจะช่วยให้ไม้เรียบเป็นมัน เงางาม เนื้อครั่งที่ผสมสีใช้ทาผิวหน้าไม้ให้เป็นสีต่างๆ เช่น หัวไม้ที่ใช้ในการสร้างบ้านเรือน เครื่องเรือน ของเด็กเล่น เป็นต้น ใช้เป็นแกนภายในเครื่องเงิน เครื่องทองที่ใช้เป็นเครื่องประดับ เครื่องใช้สอย เช่น ด้ามมีด ใช้ครั่งเป็นแกนอยู่ข้างในแล้วหุ้มด้วยแผ่นเงินแผ่นทอง ใช้เป็นตัวเรือนสำหรับติด เพชร พลอย ของเครื่องประดับ ต่างๆ เชลแล็กผสมกับผงทราย ใช้ในการทำหินเจียระไน ใช้เคลือบผิวโลหะให้มีสีตามต้องการ โดยทำโลหะนั้นให้มีความร้อน แล้วเอาเชลแล็กซึ่งผสมสีแล้วทาลงไป ใช้เป็นครั่งประทับตราในการห่อพัสดุ เป็นครั่งหรือผนึกต่างๆ เป็นต้น
สัมภาษณ์…นายบุญชม เมืองมา บ้านเลขที่ 205 หมู่ที่ 3 ตำบลบุญเกิด อำเภอดอกคำใต้ จังหวัดพะเยา
