วันที่ 16 เม.ย. 62 จังหวัดพะเยา ประชาชน ชาวล้านนา ถือว่าวันนี้ เป็นวันปากปี หรือวันเริ่มต้นชีวิตใหม่ หรือวันปีใหม่ ได้มีประเพณี พิธีกรรม ดำหัวใส่สะตวง ของ ชาวล้านนา ที่ได้สืบทอดกันมา ตั้งแต่โบราณกาลจนถึงปัจจุบัน ก็ยังได้มีการสืบทอด โดย ชาวบ้าน ตำบลแม่ใส อำเภอเมือง จังหวัดพะเยา กำลังร่วมกันตกแต่งสะตวง มีการจัดทำเครื่องเซ่นไหว้หรือเครื่องบัตรพลี ประกอบด้วย แกงส้มแกงหวาน ข้าวเปลือก ข้าวสาร มะพร้าว กล้วยลูกตาล อ้อย หมาก พลู เมี่ยง บุหรี่ ข้าวต้ม ขนม ดอกไม้ เทียน อาหารบางที่อาจเป็นเนื้อดิบ ปลาแห้ง รูปปั้นคน สัตว์ เป็นต้น
ซึ่งเป็นประเพณีล้านนาที่สืบทอดกันมายาวนานกว่า 100 ปี เป็นวันปากปี หรือ วันเริ่มต้นปีใหม่ จะมีการประกอบพิธี สะเดาะเคราะห์ ส่งเคราะห์ ส่งสะตวง และการดำหัว ใส่สะตอง ซึ่งเป็นพิธีทำสำคัญ ที่หาดูได้ยาก และไม่มีที่ไหนอีกแล้ว ซึ่งขั้นตอนพิธีกรรมจะ เอาส้มป่อย เดือนห้า มาใส่สะอาด ให้เป็นน้ำส้มป่อย นำมา ปะพรหม สลัด ลงบนศีรษะเพื่อขับไล่เสนียดจัญไร ออกไปจากตัวตน และก่อให้เกิด ความเป็น สิริมงคล กับตัวตน และครอบครัว
สำหรับ ในการประกอบพิธีส่งเคราะห์ การดำหัว ชาวบ้านจะนำเอาเสื้อผ้าของตนเองและคนในครอบครัวใส่ตะกร้า และน้ำขมิ้นส้มป่อยไปรวมกันที่วัด เมื่อถึงเวลาพระสงฆ์ก็จะเริ่ม ทำพิธีทางสงฆ์ โดย สวดคาถาพื้นเมืองซึ่งเป็นการส่งเคราะห์ เมื่อเสร็จสิ้นพิธีแล้ว ชาวบ้านก็จะนำน้ำขมิ้นส้มป่อยประพรมเสื้อผ้า และเอาเสื้อผ้าออกมาสะบัด เพื่อเป็นการสะบัดหรือปัดเอาเสนียดจัญไรและเคราะห์ต่างๆ ที่ติดตัวหรือติดมากับเสื้อผ้าอาภรณ์ออกไปให้หมด ซึ่ง แต่ละคนในครอบครัวจะนำเสื้อผ้า น้ำส้มป่อย และ กุ้งหอย ปู ปลา มาร่วม พิธีกรรมการส่งเคราะห์ ด้วย
การดำหัวใส่สะตวง (กระทง) บัดพลี จะเริ่ม ส่งเคราะห์ในแต่ละทิศ โดยการนำสะตวง ไปวางไว้ในแต่ละทิศจนครบทั้ง 4 ทิศ โดยหันหน้าเฉพาะทิศทางที่กำหนด สังขานล่องไปทางไหน ก็ให้บ่ายหน้าสู่ทิศนั้น ผู้ร่วมในพิธีจะนำน้ำขมิ้นส้มปล่อยมาปะพรมที่ศีรษะของตนเองพร้อมกับสะบัดลงไปที่สะตวงจนครบทั้ง ๙ สะตวง ถือเป็นการส่งเคราะห์ของตนเองลงไปในสะตวงดังกล่าว
การดำหัว ใส่สะตวงเป็นประเพณีที่สืบทอดมาแต่โบราณ รุ่นปู่ย่า ตา ยาย ที่หาดูได้ยากซึ่งถือว่าเหลือที่เดียวที่ทำสืบทอดกันมากกว่า 100 ปี มักจะนิยมทำกัน ในช่วงวันปากปีของวันสงกรานต์ หรือ ปี๋ใหม่เมือง การดำหัวใส่สะตวง ของชาวบ้านตำบลแม่ใส อำเภอเมือง จังหวัดพะเยา ยังคงรักษาประเพณีนี้สืบทอดกันมาถึงรุ่นลูกหลาน การดำหัวใส่สะตวงคือ เป็นการชำระล้างเอาสิ่งสกปรกออกจากศีรษะ อีกหนึ่ง ความหมายเชิงความเชื่อ โดยเฉพาะชาวล้านนาเชื่อว่าเป็นการชำระสิ่งอัปมงคลได้ด้วยและที่ชาวล้านนาเลือกเอาวันปากปี๋นี้เป็นวันส่งเคราะห์เนื่องจากมีความเชื่อกันว่า จะสามารถปัดเป่าเคราะห์ต่างๆ ให้ห่างหายไปได้ตลอดทั้งปีนั่นเอง
https://youtu.be/Nv5cXHuRv14
