พะเยา ร้อนแล้ง ชาวบ้าน หากินสุดยอดอาหารของสูง สอยไข่มดแดง (เต้งมดส้ม)ยำสด รสชาติอร่อย อย่าบอกใคร
สภาพอากาศในพื้นที่จังหวัดพะเยาช่วง ช่วงสายจนถึงบ่ายอากาศจะร้อนแดดแผดกล้า ซึ่งเป็นการบ่งบอกถึงจะย่างเข้าสู่ฤดูแล้ง ที่จะมาถึง ทำให้ชาวบ้านในพื้นที่ต่างๆของจังหวัดพะเยาเริ่มออกหา รังมดแดง เพื่อสอยเอาไข่มาปรุงเป็นอาหารรสชาติเด็ด อร่อย และที่สำคัญมีคุณค่าด้านโภชนาการ อาหารโปรตีนสูงจึงนิยมออกสอยหามารับประทานที่เหลือก็ออกจำหน่ายเพื่อสร้างรายได้ให้กับตนเองและครอบครัว
ซึ่งในวันนี้ชาวบ้านบ้านแม่ใส ตำบลแม่ใสอำเภอเมืองจังหวัดพะเยาได้พากันออกหารังมดแดงที่ทำรังอยู่บนปลายยอดไม้ หรือต้นปลายต้นไม้ที่สูงโดยใช้ไม้ ไผ่รวกด้ามยาวๆที่ทำการดัดแปลง ใช้ในการสอยไข่มดแดง เมื่อเจอ รังมดแดงที่อยู่ปลายยอดต้นไม้ ก็จะทำการใช้ไม้ ไผ่ด้ามยาวๆโดยปลายไม้จะมีถุงฟางทำเป็นกระเช้า เพื่อรองรับไข่มดแดงในขณะที่สอยให้ร่วงหล่นลงมาในถุงฟาง หรือกระสอบฟางที่ดัดแปลงทำเป็น ที่ใช้สอยรังไข่มดแดงเพื่อเอาไข่หรือเต้งมดส้มนำมาประกอบอาหารและจำหน่าย
เมื่อเจอรังมดแดงก็จะทำการใช้ไม้ด้ามยาวๆๆ ทิ่มแทงแน่เข้าไปในรัง มดแดงหรือมดส้ม แล้วทำการเขย่าเขย่าเขย่า และทิ่มแทงรังมดแดงให้เป็นรูเพื่อให้ไข่มดแดงหรือเต้งมดส้ม ไข่มดแดงหล่นตกลงมาใส่ในกระสอบฟางที่รองรับไว้ หลังจากนั้นก็จะนำ ไข่มดแดงมาใส่ถาดผึ่งไว้กับแสงแดดเพื่อให้ ตัวมดแดง ไต่หนี ออก เหลือเพียงไข่ไว้ หลังจากนั้นก็จะนำมาปรุงอาหาร รับประทาน หรือนำไปขาย
สำหรับไข่มดแดงหรือ(เต้งไข่ มดส้ม) นำมาปรุงอาหาร ได้หลายรูปแบบอาทิ แกง ต้มยำทอดกับไข่เจียว ฯแล้วจะนำไปประกอบอาหารชนิดใด แต่ก็มีบางคนชอบแบบยำไข่มดแดงหรือเต้งมดส้ม นำมา ยำไข่มดแดงสดๆ โดยใส่เครื่องปรุง พริกป่นมะนาวผักชี ข้าวคั่ว และอื่นๆที่สามารถเพิ่มรสชาติให้อร่อย นำมายำผสม คลุกเคล้ากันจนได้ที่นำมารับประทานกับข้าวเหนียวหรือข้าวสวยแล้วแต่ผู้ที่จะชอบทานกับอะไร โดยต่างเชื่อในสรรพคุณของไข่มดแดงหรือเต้งมดส้ม ว่ามีคุณค่าด้านโภชนาการทางอาหารสูงหรือมีโปรตีนสูงจึงนิยมนำมารับประทาน เพื่อเป็นการบำรุงสุขภาพด้วย
ไข่มดแดงหรือเต้งมดส้ม ชาวบ้านจะนิยมออกหาในช่วง เข้าสู่ฤดูร้อนแล้ง ซึ่งเป็นสัญญาณเตือนให้รู้ว่าถึงเวลาหาของอาหารเมนูอันโอชะ ที่อาศัย อยู่บนที่สูงบนยอด ปลายของต้นไม้ กิ่งไม้ นั่นคือ “ไข่มดแดง หรือเต้งมดส้ม ซึ่งเป็น ที่ได้รับความนิยมเป็นอย่างมาก ซึ่งไข่มดแดงถือเป็นเมนูที่มีคุณค่าทางโภชนาการเพราะมีโปรตีนสูง โดยในไข่มดแดง 100 กรัม หรือประมาณ 6 ช้อนโต๊ะ จะมีโปรตีนสูงถึง 8.2 กรัม แถมไข่มดแดงยังมีไขมันและแคลอรีน้อยกว่าเมื่อเทียบกับไข่ไก่ ทำให้ผู้คนหรือชาวบ้านนิยมนำมาบริโภคกัน เพื่อสุขภาพที่ดี และที่สำคัญไข่มดแดงหรือเต้งมดส้มสามารถรับประทานได้ทุกเพศทุกวัยทั้งเด็กและผู้ใหญ่ จนถึงวัยชรา
