9 กรกฎษคม 2567 ผู้สื่อข่าวเดินทางไป ที่บ้านเลขที่ 30/6 บ้านสะอางน้อย หมู่ 12 ต.ห้วยเหนือ อ.ขุขันธ์ จ.ศรีสะเกษ ซึ่งมีชาวบ้านรวมตัวกันจัดตั้งเป็นกลุ่มสตรีวิสาหกิจชุมชนเกษตรกรบ้านสะอาง หรือกลุ่มจักรสานครุน้อยบ้านสะอาง ซึ่งเป็นผลิตภัณฑ์ชุมชน (OTOP) อำเภอขุขันธ์ จ.ศรีสะเกษ กำลังนั่งจักรสานตะกร้าจิ๋ว และผลิตภัณฑ์ชุมชนอีกหลากหลายชนิดกันอย่างมีความสุข โดยพบว่า สิ่งที่ชุมชนแห่งนี้ผลิตขึ้นมาเป็นสิ่งที่น่าทึ่งเป็นอย่างมาก นั่นคือการใช้ตอกไม้ไผ่ มาสานเป็นตะกร้าจิ๋ว ซึ่งมีขนาดเล็กมาก และเป็นผลิตภัณฑ์จักรสานด้วยมือที่เล็กที่สุดแห่งเดียวในโลก โดยชาวบ้านต่างใช้ความประณีตในการทำทุกขั้นตอน ต้องใช้สายตา สมาธิ และความชำนาญในการทำอย่างจดจ่อ เพราะมีขนาดเล็กมาก ซึ่งกว่าจะได้ผลงานออกมาแต่ละชิ้น ถึงขั้นเหงื่อตกไปหลายหยด โดยผลิตภัณฑ์ที่กลุ่มชาวบ้านได้ร่วมกันทำนี้ มีมากกว่า 100 ชนิด อาทิ ครุหรือตะกร้าจิ๋ว ตะกร้อจิ๋ว กระติบข้าวจิ๋ว ข้องน้อย ไซดักปลาจิ๋ว กระด้งจิ๋ว กระจาดจิ๋ว แคนจิ๋ว และสุ่มจิ๋ว มาทำเป็นพวงกุญแจ เข็มกลัด และต่างหู เป็นต้น
นางเพ็ญ บัวจันทร์ อายุ 66 ปี ประธานกลุ่มสตรีวิสาหกิจชุมชนเกษตรกรบ้านสะอาง หรือกลุ่มจักรสานครุน้อยบ้านสะอาง อ.ขุขันธ์ จ.ศรีสะเกษ เล่าว่า อาชีพจักรสานที่ทำอยู่นี้ได้รับการถ่ายทอดมาจากบรรพบุรุษ พ่อแม่ ปู่ย่า ตายาย ตนทำเป็นมาตั้งแต่เด็ก และเริ่มมีการตั้งกลุ่มจักรสาน เมื่อปี 2527 จนถึงปัจจุบัน เป็นเวลากว่า 40 ปีแล้ว โดยก่อนหน้านี้จะใช้เวลาว่างหลังฤดูทำนา มานั่งสานครุน้อยหรือตะกร้าตักน้ำ ซึ่งสมัยก่อนยังไม่มีครุสังกะสี หรือครุแสตนเลส หรือครุพลาสติก เช่นทุกวันนี้ ชาวบ้านจึงทำเป็นอาชีพนำตอกไม้ไผ่มาสานเป็นตะกร้า แล้วนำมาทาเคลือบด้วยยางไม้โบราณ จนกลายเป็นครุตักน้ำ ที่ใช้ในสมัยโบราณ
ต่อมาเริ่มมีการพัฒนาเป็นครุสังกะสี ครุพลาสติก และครุแสตนเลส ครุจักรสานจึงเริ่มขายไม่ได้ ช่วงตลาดเริ่มตัน จากนั้นจึงได้มีแนวคิดปรับเปลี่ยนรูปแบบการจักรสานเป็นผลิตภัณฑ์อื่น เพื่อให้อาชีพจักรสานต่อยอดได้ จึงเริ่มทำเป็นครุน้อยหรือตะกร้าจิ๋ว ตะกร้อจิ๋ว กระติบข้าวจิ๋ว ข้องน้อย ไซดักปลาจิ๋ว กระด้งจิ๋ว กระจาดจิ๋ว แคนจิ๋ว และสุ่มจิ๋ว มาทำเป็นพวงกุญแจ เข็มกลัด และต่างหู ดังกล่าว ราคาขายเริ่มต้นที่ 20-1,500 บาท ปรากฏว่ายอดขายปังมาก ขายดี จนแทบผลิตไม่ทัน เพราะเป็นของแปลก ยิ่งเล็กยิ่งขายดี และมีส่วนราชการเข้ามาเห็นและให้ความสนใจ ได้มีการส่งวิทยากรมาให้ความรู้เพิ่มเติมเพื่อพัฒนาผลิตภัณฑ์ และให้งบประมาณสนับสนุนจนกลายเป็นสินค้าโอท็อปของชุมชน และได้ไปนำเสนอผลงานจัดแสดงสินค้ามาแล้วทั่วประเทศ อีกทั้งปัจจุบันผลิตภัณฑ์ครุน้อยบ้านสะอาง ได้รับการจดแจ้งสิ่งบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์ (GI) จากกรมทรัพย์สินทางปัญหา กระทรวงพาณิชย์ เป็นที่เรียบร้อยแล้วด้วย
ทั้งนี้ผลิตภัณฑ์ครุน้อยบ้านสะอาง มีวางจำหน่วยอยู่ทั่วไป ทั้งกรุงเทพมหานคร และต่างจังหวัด โดยเฉพาะที่ตลาดนัดจตุจักร สำเพ็ง ประตูน้ำ และตลาดทั่วไป เป็นที่สนใจของทั้งคนในและต่างประเทศ จนเริ่มมีชื่อเสียง มีรายได้ จนสามารถลืมตาอ้าปากได้ ชาวบ้านบางคนถึงกับเลิกทำนา แล้วหันมาสานตะกร้าจิ๋วส่งขายตามท้องตลาดทั่วประเทศ ซึ่งครุน้อยหรือตะกร้าจิ๋ว ใช้เวลาสาน 1 วัน จะได้เพียง 20 ชิ้น ต่อคน/ต่อวัน รวม 1 เดือน จะมีรายได้ประมาณ 5,000-1,5000 บาท/เดือน/คน และหากมีผู้ใดสนใจอยากจะเรียนรู้วิธีการจักรสานครุน้อยหรือตะกร้าจิ๋วดังกล่าว ตนก็พร้อมยินดีสอนให้ ซึ่งจะใช้ระยะเวลาเรียนรู้ประมาณไม่เกิน 1 สัปดาห์ หรือสอบถามรายละเอียดเพิ่มเติมได้ที่ โทร 09-0332-5178.
บุญทัน ธุศรีวรรณ รายงาน
