วันที่ 7 ธ.ค. 66 ผู้สื่อข่าวรายงานว่า พบอุโบสถ์มหาอุตม์โบราณอายุ 500 กว่าปี ที่บ้านถ้ำ ต.ถ้ำ อ.ดอกคำใต้ จ.พะเยา เป็นอุโบสถ์ ที่ถูกสร้างที่เป็นทรงล้านหลังคาลาดสองชั้น สร้างด้วยไม้และอิฐมอญขนาดกว้าง-ยาว 6 เมตร สูง 12 เมตร มีประตูเข้าออกมีเพียงประตูเดียวด้านหน้า ข้างในมีพระพุทธรูปพระเจ้าทันใจ สร้างด้วยหินทรายแกะสลักปางสมาธิ โบราณอายุกว่า500 ปี เป็นองค์ประธาน ประดิษฐานอยู่ข้างในอุโบสถ โดยอุโบสถยังคงมีสภาพ 90 % ซึ่งทางวัดและชาวบ้านในชุมชน บ้านถ้ำร่วมกันอนุรักษ์ไว้ตามความเชื่อที่สืบต่อกันมา ตั้งแต่โบราณกาล ว่า โบสถ์มหาอุตม์ ถ้าประกอบพิธีศักดิ์สิทธิ์ ภายในอุโบสถ หลังนี้ หากทำพิธี จะมีข้อห้าม คนในห้ามออกคนนอกห้ามเข้า เพื่อจะได้รับพุทธคุณ ความขลัง เป็นสิริมงคล แคล้วคลาดปลอดภัย ให้กับตนเองที่เข้าร่วมพิธี และทำสืบต่อกันมาอยู่คู่ชุมชนบ้านถ้ำมาจนถึงปัจจุบันนี้ถือเป็น อุโบสถมหาอุดที่มีหลังเดียวในจังหวัดพะเยา
พระสมุคุณากร สติสัมปันโน เจ้าอาวาสวัดช้างค้ำ บ้านถ้ำ เล่าว่า อุโบสถ์มหาอุตม์เป็นอุโบสถ์ที่เก่าแก่อายุ 500 กว่าปีและปัจจุบันก็ยังคงสภาพอยู่ควบคู่กับชุมชนบ้านถ้ำมาจนถึงทุกวัน ซึ่งเป็นอุโบสถ์นี้มีความแตกต่างจากที่อื่นคือมีประตูเดียว ทางคนโบราณถือว่าเป็นอุโบสถ์มหาอุตม์ที่มีในเรื่องการประกอบพิธีศักดิ์สิทธิ์ ซึ่งทุกวันนี้ก็ยังใช้ประกอบพิธีทางพระพุทธศาสนา และพิธีสำคัญในชุมชน จนทุกวันนี้
ปัณณวิชญ์ อยู่ดี จ.พะเยา
