พะเยา สีสันสนุก หาดูยาก ชุมนุมผี ล้านนา เล่นชนไก่ ไล่จับช้างม้า ล่อต่อแตน พายเรือท่อแพ
วันที่ 4 มีนาคม 2562 บริเวณลานหน้าอนุสาวรีย์พ่อขุนงำเมือง ตำบลเวียง อำเภอเมือง จังหวัดพะเยา ได้มีการละเล่นของเหล่าบรรดาร่างทรงของผีมดผีเม็ง ผีปู่ผีย่า ผีเจ้าพ่อเจ้าแม่ เจ้าพ่อปู่ย่านาง กลัว 100 ร่างทรง ทั้งในและต่างจังหวัดของภาคเหนือตอนบน มาร่วมการละเล่น พิธีการฟ้อนผีมด- ผีเม็งเนื่องในงาน ประเพณีบวงสรวงพ่อขุนงำเมือง ซึ่งเป็นงาน ประเพณี ประจำปี
สำหรับปีนี้บรรดาร่างทรง ทั้งหญิงและชาย ทุกเพศทุกวัย รวมตัว กัน ฟ้อนรำเต้นด้วย ท่าทาง รวมทั้งการแต่งกายด้วยสีสัน แตกต่างกันไปโดยมีเสียงดนตรีปี่พาทย์ พื้นเมือง คอยบรรเลงเสียงเพลง ประกอบ กับการเต้นและการละเล่น ของบรรดาร่างทรงผีทั้งหลาย ซึ่งการละเล่นได้มีหลายรูปแบบนำมาผสมผสานกัน ซึ่งหาดูได้ยาก ในยุคปัจจุบัน และสร้างความสนุกสนานให้กับบรรดาร่างทรงของผีผีและนักท่องเที่ยวทั้งชาวไทยและชาวต่างชาติที่มาร่วมดูในงาน พิธีครั้งนี้เป็นจำนวนมากพร้อมกับส่งเสียงเชียร์ลั่นไปทั่วบริเวณสร้างความสนุกครื้นเครง กันไปทั่วท่ามกลางแสงแดดที่ร้อนระอุ แต่ทั้งบรรดาร่างทรงผีทั้งผู้ชมต่างก็ไม่ย่อท้อ พากันมุงดูชมพร้อมกับส่งเสียงเชียร์กันอย่างสนุก
สำหรับการละเล่น อันดับแรกจะมีพิธีแห่ขัน ครู แห่วนรอบๆ ซุ้ม พิธี ที่กางด้วย ร่มสัปทน หลังจากนั้นจะมีการละเล่นอันดับแรกคือ การรำหอกรำดาบแทงหอก แทงดาบ และต่อด้วยชนไก่ โดยจะมีคู่ชนนำผ้า ขาวผ้าแดงมามัดเป็นเกลียวทำเป็นตัวไก่ แล้วให้ร่างทรง ถือ คนละอันเป็น ตัวสมมุติเป็นไก่ สีขาวและสีแดงนำมาตีชนกัน ซึ่งการชนไก่ก็ได้สร้างความสนุกสนาน ไปทั่วโดยมีบรรดากองเชียร์ทั้งร่างทรงของผีผีและผู้คน ที่มุงดูรอบสนามรอบๆบริเวณต่างส่งเสียงเชียร์ลั่นไปทั่ว
หลังจากนั้นก็จะเป็นการไล่จับม้าจับช้างโดยบรรดาร่างทรงทั้งหลายจะใช้ผ้าคล้องคอของตัวเองไล่จับคนถือ ม้า-ช้าง ไม้ สมมุต เพื่อต้องการเอามามัดเลี้ยงไว้ แล้วมันด่าร่างทรงก็ไล่จับมาจับช้าง วิ่งวุ่นกันไปทั่ว บริเวณ คนถือม้า-ช้าง ต่าง วิ่งหนีบรรดาร่างทรงที่ไล่จับไปทั่วบริเวณซึ่งก็ได้สร้างความสนุกสนานและอลหม่านไปทั่วด้วยเช่นกัน
ต่อมา เป็นการละเล่น ยิงนกด้วยจะมีธนู ร่างทรงจะถือธนูไม้ ไบ่ยิงนกที่พับเป็นกระดาษมัดห้อยตามต้นไม้ในซุ้มพิธีแล้วทำการยิงเด็ดออกมา โดยมีเสียงดนตรีปี่พาทย์บรรเลง ประกอบ
หลังจากนั้นก็จะมีการละเล่น ล่อรังต่อตีรังแตน โดยจะมีร่างทรงจุดธูปเป็นกำๆเพื่อให้เกิดควันเอาไปรมควันรังต่อรังแตน สมมุติ (รังต่อรังแตนสมมุติโดยใช้ข้าวแตนแผ่นและขนมต่อ)มัดห้อยติดกับกิ่งไม้ในซุ้มวิธีแล้วบรรดาเหล่าร่างทรงผีผีก็ทำการเอาธูปไปไล่รมควัน เพื่อให้ตัวต่อตัวแตนบินหนีแล้วจับรังต่อรังแตนมากิน
ต่อจากนั้นก็เป็นการละเล่น อันดับสุดท้าย ปิดท้ายรายการก็คือการพายเรือท่อแพ โดยบรรดาร่างทรง ผู้ร่วมพิธีจะทำการ ดึงเชือกมัดหัวเรือ และลำไม้ใผ่มัดเป็นแพลำเล็ก ซึ่งสมมติขึ้นนำมาดึงวนไปรอบๆบริเวณพร้อมกับมีการพายเรือและท่อแพ เพื่อหาปลา โดยมีร่างทรง ร่วม ฟ้อนรำเต้นรำรอบๆส่งเสียงเชียร์ลั่นไปทั่วบริเวณหลังจากนั้นก็จะมีการเต้นการรำการฟ้อนเป็นการปิดท้ายของรายการชุมนุมผีและการละเล่นของผีมดผีเม็งในครั้งนี้ ซึ่งการละเล่นชุมนุมของผีมดผีเม็งในครั้งนี้ได้สร้างความสนุกสนาน กันไปทั่ว เพราะใน 1 ปีจะมีเพียง 1 ครั้งที่มีการชุมนุมละเล่นครบรูปแบบ ในงานพิธีบวงสรวงพ่อขุนงำเมือง เป็นประจำทุกปีดังกล่าว
สำหรับประเพณีการละเล่นทั้งหมดนี้ ถือว่าเป็นการ จำลอง วิถี ชีวิตความเป็นอยู่ ดั้งเดิมของชาวล้านนา ที่ ได้ ดำรงชีพอยู่กับสัตว์ กับป่า กับน้ำ และอื่นๆแบบธรรมชาติ แบบ ดั้งเดิมในยุคสมัยโบราณ ซึ่งทุกวันนี้ วิถีชีวิตการดำรงชีพแบบดั้งเดิมของชาวล้านนา จะหาดูได้ยากยิ่ง บรรดาร่างทรงผีมดผีเม็ง จึงได้นำมา ประกอบกับการละเล่น เพื่อเป็นการรักษา ขนบธรรมเนียมประเพณีวิถีชีวิต อีกอย่างหนึ่ง ของล้านนาให้คงอยู่กับในยุคปัจจุบัน ได เรียนรู้ ้ศึกษา และสืบสาน ประเพณี ขนบธรรมเนียม และวัฒนธรรม นับว่าเป็นการละเล่นที่หาดูได้ยาก อย่างหนึ่งในยุคปัจจุบัน
https://youtu.be/uS-t3LpEPZU
